Dora en Isidore zijn beide op 4 mei1943 op transport gegaan.

Dora Bilderbeek (joodsmonument.nl) 

Isidore Bilderbeek (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje Isidore en motivatie: Clari Dijkhof

Opdat wij niet vergeten

Maker van het herinneringsbordje Dora: Jo-Ann Kramer

Louis, (doorgaans Loetje genoemd) en Hans Cohen waren kinderen van Mozes Cohen en Betje van Gelder. Hun ouders trouwden in 1930 en woonden toen in Rotterdam, waar zij beiden werden geboren. In 1936 verhuisde het gezin Cohen naar Den Haag, waar vader en moeder toen elk op een ander adres gingen wonen.

Toen Louis werd geboren, was zijn vader 58 en zijn moeder 25 jaar oud. Mogelijk door het grote leeftijdsverschil tussen vader en moeder van 33 jaar, heeft het huwelijk van hun ouders ongeveer 6 ½ jaar geduurd en op 22 April 1937 werd de echtscheiding uitgesproken door de Arrondissements Rechtbank in Den Haag.

Inmiddels was er in 1934 nog een derde zoon geboren, Maurits genaamd. Na de scheiding van hun ouders werden de drie kinderen in 1939 geplaatst in de Berg Stichting in Laren, een Joods tehuis voor kinderen uit arme families, wiens ouders uit de ouderlijke macht waren ontzet of gescheiden waren.  In opdracht van de Duitsers werd de Berg Stichting in Laren in 1942 in beslag genomen en door toedoen van de toenmalige directeur Jan Reitsema werden kinderen en personeel ondergebracht op Rapenburg 92-96 in Amsterdam, waar het Leger des Heils de gebouwen ter beschikking stelde. Reitsema regelde niet-Jood verklaringen; zijn kinderen werden op papier “Mischlingen” en hij zorgde voor onderduikplaatsen in de Haarlemmermeer.

Louis kwam toen terecht in Nieuw-Vennep. Op een dag was hij met een kleinzoon van Boer Boogaard aan het fietsen, toen zij onderweg werden aangehouden en gearresteerd. Op 7 Januari 1944 werd hij in kamp Westerbork geregistreerd en verbleef in barak 35, totdat hij op 25 Januari 1944 werd gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij onmiddellijk bij aankomst op 28 Januari 1944 werd vermoord.

Hans kwam terecht in Rijssenhout. Hij zat daar op school toen daar NSB’ers kwamen vragen wie er uit Rotterdam kwam. Hans, toen ongeveer 11 jaar oud, heeft zijn vinger opgestoken. Hem is toen verteld dat zij die avond zouden terugkomen voor nadere informatie. Zijn onderduikmoeder protesteerde luid en verklaarde dat Hans geen Joodse jongen was. Hans werd meegenomen naar de schuur waar zijn broek naar beneden getrokken werd en gezien werd dat hij besneden was. Hij moest direct mee.  In Kamp Westerbork werd Hans geregistreerd op 28 October 1943, verbleef in barak 67, totdat hij op 16 November werd gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij onmiddellijk bij aankomst op 19 November 1943 werd vermoord.

Maurits, die de Sjoa heeft overleefd door de onderduik vertelt uit eigen herinnering, hoe hij en zijn broertjes door het verzet gered werden. Zij verbleven toen al op Rapenburg 92-96 in Amsterdam waar de Berg Stichting sinds 1942 was gevestigd. Toen zij op een dag met alle andere kinderen op straat wandelden, werden zij door een vrouw, Lies de Jong, uit de rij gevist en meegetrokken in een urinoir waar vliegensvlug de Jodenster van hun kleding werd geknipt. Daarna werden zij naar Truus de Swaan gebracht die Maurits onderbracht bij boer Johannes Boogaard in de Haarlemmermeer. Zijn broer Hans kwam in Rijssenhout terecht en Louis in Nieuw-Vennep.

Nadat hun ouders waren gescheiden, woonde hun vader Mozes Cohen in de Obrechtstraat 556 en hun moeder, Betje van Gelder in de Fahrenheitstraat 753, beiden in Den Haag. Zij werden vanaf hun respectievelijke adressen op verschillende data  naar Kamp Westerbork gestuurd en op transport gesteld naar het Oosten, waar Mozes Cohen in Auschwitz en Betje van Gelder in Sobibor werden vermoord.

Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Mozes Cohen; Gemeente Archief Den Haag, gezinskaart Mozes Cohen; het archief van de Joodse Raad, registratie kaarten van Mozes Cohen, Betje van Gelder, Louis en Hans Cohen, een toevoeging van een bezoeker van de website en de website http://www.joodsamsterdam.nl/rapenburg-92-96-bergstichting.

ex pupil, Maurits Cohen voor WOII, broertje van vermelde Louis en Hans Cohen, was samen met zijn broers in de Bergstichting in dezelfde periode. Door: Cohen. 

Louis Cohen (joodsmonument.nl) 

Hans Cohen (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje Louis:  Annemarieke Roelfzema

Liefde zal overwinnen, vrede zal er zijn!

Maker van het herinneringsbordje Hans: Dennis Puijembroek

Hans

Gezin moeder Sara Cohen-Brandon: Kind van gezin Sara Cohen-Brandon (nog levend), Keetje Cohen, Hartog Cohen, Izak Cohen, Margaretha Elisabeth Cohen, Mirjam Cohen.

Vader was in 1934 al overleden.

Margaretha Elisabeth is op20 juli 1943 op transport gegaan. 

Margaretha Elisabeth Cohen (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje en motivatie: Freddy Koenders

Margriet staat voor “kind van het licht” dat mogen wij nooit vergeten.

Door: Redactie Joods Monument

Elisabeth Engers was een dochter van Abraham Engers en Kaatje Ancona. Zij was assistente in de keuken.

Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Abraham Engers.

Elisabeth, zit net als haar broertje Meijer, in de Bergstichting. Ze komt er op 12-12-1930 aan. Ze zat ondergedoken en komt in Westerbork aan op 22-2-1944 (strafbarak 67). Op 3-3-1943 gaat ze op transport. (red. haar naam wordt ook genoemd in de politie dag- en nachtrapporten 1944).

Elisabeth Engers (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje en motivatie: Marcelle Reijn

Had jij maar mogen leven in vrijheid

Twee foto's van Floortje Grijsaart genomen in het Apeldoornse Bosch vlak voor het vertrek naar de Bergstichting in Laren. 

De moeder van Sientje Gobets, Rika werd geboren op 24 april 1915 in Amsterdam en op 30 september 1942 in Auschwitz vermoord.

In januari 1944 zit Sientje eerst in Westerbork. Er kwam een onderzoek door De Joodse Raad of Sientje wel joods was. Omdat zij vertelde dat ze van een niet-joodse moeder was. Op 18 januari antwoordde de directeur van de Berg Stichting dhr. Reitsema (lees de slag om de Bergstichting) dat het goed mogelijk was dat ze niet-joods zou zijn. Hij kon niet meer voorkomen dat de de negenjarige Sientje op 25 januari op transport ging en op 28 januari in Auschwitz werd vergast.

Sientje is in de lijst van de kinderen van de Bergstichting een van de weinige die in Auschwitz terecht kwam, alle andere kinderen werden in Sobibor vermoord. Haar broer Abraham, Leentje en hun vader hebben de oorlog overleefd.

Vader overleefde 9 concentratiekampen: https://www.youtube.com/watch?v=pazb8_sEnd4

Bron: Sientje. De slag om de Berg-Stichting Ineke Hilhorst, Teun Koetsier, Elbert Roest en A. Alfarez.

Sientje Gobets (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Gineke Estié : 

ik stuur je mijn liefde.

Reina Hartz was een dochter van Isaac Hartz en Esther Nunes Vaz, die beiden de oorlog hebben overleefd. De ouders huwden in 1921 en gingen in 1931 weer uit elkaar. Het echtpaar kreeg vijf kinderen waarvan er drie tijdens de oorlog niet meer bij de ouders woonachtig waren. Beide ouders huwde in de jaren '30 een niet joodse partner. Eén kind overleefde de oorlog. 

Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Reina Hartz.

Reina Hartz (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Trees Wesselink

"In mijn hart voor altijd"

Op 14 november 1920 was Joël de Jong geboren in Rotterdam. Hij zat bij de Berg Stichting. Uiteindelijk werd hij op 3 augustus 1942 op transport gesteld naar Auschwitz. Waar hij op 30 september 1942 is omgekomen in Auschwitz (Polen)

Joël de Jong was toen slechts 21 jaar oud.

Joël de Jong (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje en motivatie: Erica de Vries

Regendruppels als tranen

Mary Weissmann was geboren in Burgpole in Rusland (of Polen) op 3 Mei 1872 en zij was gehuwd met Max Lachovitsky, geboren op 15 Juni 1868 in Korsaw.

Mary’s ongehuwde dochter Lillah Lachovitsky woonde in bij haar zus Ina en zwager Elkan Fresco in Den Haag. Half December 1928 verhuisde zij, 7 maanden zwanger, naar de Veursestraatweg in Veur (tegenwoordig Leidschendam) waar op 28 Februari 1929 haar zoon Max Lachovitsky werd geboren. Via diverse adressen kwam Max uiteindelijk terecht in de Bergstichting in Laren, gelegen aan de Doodweg 6. Op zijn registratiekaart van de Joodse Raad werd echter als laatste adres vermeld Weesperplein in Amsterdam.

Op 15 Maart 1944 werd Max, als 15-jarige in kamp Westerbork binnengebracht, waar hij moest verblijven in barak 35. Op 23 Maart 1944 is hij van daar op transport gesteld naar “het Oosten” en op 31 Augustus 1944 ergens in Midden-Europa om het leven gebracht.  Max’s moeder Lillah werd op 19 September 1942 in Kamp Westerbork binnengebracht, op 21 September op transport gesteld naar Auschwitz waar zijn bij aankomst op 24 September 1942 direct werd vermoord.

Bronnen: Stadsarchief Rotterdam, gezinskaart Max Lachovitsky en gezinskaart Dina Lachovitsky; stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Dina Lachovitsky; Gemeente Archief Den Haag, gezinskaarten van Lillah Lachovitsky, Max Lachovitsky, huwelijksakte 1746 van Ina Lachovitsky met Elkan Fresco, gezinskaart Elkan Fresco en gezinskaart Manuel Lachowitsky; archief Joodse Raad, kaarten van Anna, Edith, en Manuel Lachovitsky. 

Max Lachovitsky (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Philippine Hardeman

Moge jouw geest vrede hebben gevonden

Elias Aron van Leeuwen was een zoon van Abraham van Leeuwen en Bruintje Schuijer.

De burgemeester van Laren verzocht opsporing, aanhouding en terugbrenging van de minderjarige Elias Aron van Leeuwen. Hij had op 7 september 1942 de Bergstichting te Laren verlaten en hij was niet teruggekeerd. 

Er is van hem een kampkaart van kamp Vught. 

Elias Aron van Leeuwen (joodsmonument.nl) 

Algemeen Politieblad, nr 37, 17 september 1942, 1044, bericht 1926

Maker van het herinneringsbordje: Leo Bruinsma

Barend Lens is vernoemd naar zijn grootvader Barend Spiero.

Barend woonde in de Berg-stichting. In december 1942 werd hij overgeplaatst naar het tijdelijke adres van de Berg-stichting in Amsterdam. Hij werd vanuit Amsterdam gedeporteerd. Hij is op 15jarige leeftijd op 7 mei 1943 in Sobibor omgebracht. Zijn ouders woonden in Den Haag. 

Persoonskaart, Stadsarchief Amsterdam

Barend Lens (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Vincent van Haaren

Izaak Polak was een zoon van Joseph Polak en Lena Woudhuysen. Na de scheiding van zijn ouders in 1925 had Izaak enkele maanden bij het gezin van Joseph Busnac in Amsterdam gewoond en vervolgens in de Bergstichting in Laren. Hij werd 4 september 1942 op transport gesteld.

Gemeentearchief Amsterdam, bevolkingsregister, gezinskaarten Joseph Polak en Joseph Busnac

Izaak Polak (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Sylvia Boorsma

Geboren: 13 februari 1923 te Hilversum. Zij werd op 25 september 1942 op transport gesteld. En op 28 september 1942 overleden te Auschwitz (Polen)

Zij werkte als hulp in de huishouding en was ongehuwd.

Zij was een van de kinderen van de Berg Stichting.

Henriette Rubens (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje en motivatie: Ria Timmerman-Krijnen,

Vogels staan symbool voor de vrijheid, vrij om te gaan een staan waar je wilt. Die vrijheid had de 19 jarige Henriette Rubens in haar jonge leven moeten en mogen ervaren. Helaas liep het anders voor haar en met haar ook voor vele andere mensen.

Simon van Rijk was kleermaker van beroep en ongehuwd. Zijn ouders waren Lea van Rijk-Hekster en Joel van Rijk. Hij werd op 21 augustus 1942 op transport gesteld.

Volgens een getuige overleed Simon van Rijk omtrent oktober 1942 in de quarantaine afdeling van de ziekenbarak in Auschwitz.

USC Shoah Foundation, nr. USC-SF 03441 (interview Josef van Rijk) 

Simon van Rijk (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Annemarieke Roelfzema

Met dodenherdenking is het onze traditie, om met het gezin, zelf geplukte lelietjes van Dalen bij het monument

                                             Op de Brink neer te leggen, Al zo’n 30 jaar?

Abraham Tromp was een zoon van Eliazer Tromp en Sophia Turfreijer. Toen zijn moeder op 15 april 1933 kwam te overlijden, viel Abraham Tromp onder de voogdij van de Berg-Stichting. 

Abraham is op 14 augustus 1943 naar Vught gegaan en van daaruit op 16 oktober naar Westerbork. En omgebracht in Warschau. 

Abraham Tromp (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Pamela Holst

Le Chaïm

Benjamin de Vries (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Wijnand van Haselen

Op Roodenburgerstraat in Leiden staat het voormalig Joods Weeshuis, Machseh Lajesoumim. Een plek met een tragische geschiedenis, maar ook een plek waar veel kinderen, ondanks de omstandigheden, een fijne jeugd hebben gehad. Een plek waar plezier gemaakt mocht worden, waar je een beetje zakgeld kreeg om zelf te besteden, waar je lid mocht zijn van een jeugdclub, je de mooie aspecten van je geloof leerde beleven, en het voor veel kinderen voelde als één grote familie.

In de oorlog begon het joods zijn, dat de meeste kinderen tot dan toe als iets vreugdevols hadden ervaren, langzamerhand sombere en verdrietige kanten te krijgen. De verhalen, de wijsheid, de gewoonten en de feesten die het leven in het weeshuis ritme, structuur en zin hadden gegeven, waren nu opeens reden voor de buitenwereld om allerlei beperkingen op te leggen. Het leek wel of joden niet mochten bestaan. Op 17 maart 1943 is het Weeshuis door de Leidse politie op last van de bezetter ontruimd. De hele geschiedenis versmalde zich tot dat ene, fatale moment. Dat ene fatale moment, dat voortaan het perspectief zou zijn waar vanuit al het voorgaande en al het komende zou worden bekeken.

Isidoor Wegloop (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Wilma Spruijt

Ik loop met jou de weg, hand in hand.

Barend is op 31 augustus 1943 op transport gesteld en 31 maart 1944 in Auschwitz overleden.

Aron was huisknecht op Rapenburg en is op 30 maart 1943 op transport gesteld en in mei in Sobibor vermoord. 

Aron Wurms en Leendert van Sister van de Bergstichting in Laren nemen -zonder ruggespraak met de internaatsleiding - het openbaar vervoer richting Amsterdam voor onverwacht familiebezoek.

Barend Wurms (joodsmonument.nl)

Marcus Wurms (joodsmonument.nl) 

Aron Wurms (joodsmonument.nl) 

Maker van de herinneringsbordjes: Jacqueline Verver

Antoon en Izak hadden nog een zus (Rebecca - 1929) ; moeder Eva Kets de Vries is in 1905 geboren en in 1938 overleden; vader Gabriel is in 1907 geboren.

Antoon Jacob Wijmans (joodsmonument.nl) 

Izak Joseph Wijmans (joodsmonument.nl) 

Maker van het herinneringsbordje: Wenda van 't Klooster-Calis

Theodore Prins en Flora Prins-Hirschel trouwden op 3 januari 1940 te Arnhem. Zij waren beiden werkzaam bij de Berg-stichting en woonden intern. Zij werden op 29 juni 1943 op transport gesteld naar Sobibor en daar vermoord.

Theodore Prins (joodsmonument.nl) 

Flora Prins-Hirschel (joodsmonument.nl) 

Maker van de herinneringsbordjes: Wenda van ’t Klooster-Calis