1941

Zijn vader Antonius Johannes van Tiggelen en moeder Antonia Maria Adriana Vermunt woonden met hun kinderen op de Heideveldweg in Laren. Het was een katholiek gezin. Gerardus en zijn broer Adrianus waren een tweeling. Hij heeft 7 jaar lagere school gehad. Verder is bekend dat hij wegens broederdienst een vrijstelling had voor militaire dienst. Hij was niet getrouwd. 

Hoe hij in Duitsland terecht is gekomen, kunnen wij tot op heden niet achterhalen. Op zijn overlijdensakte staat dat hij als hulparbeider op 3 november in het Elisabeth Ziekenhuis, Lichtschlagstrasse 3 in Essen is gestorven aan leverbeschadiging.

In november 1941 is zijn stoffelijk overschot naar Hilversum overgebracht. Uiteindelijk is hij begraven op het Sint Janskerkhof in laren. Op zijn grafsteen staat: ‘overleden na een noodlottig ongeval’.

Maker van het naambordje: Ruud Vermeulen

Raden Mas Rawindro Noto Soeroto is de zoon van een ooit in Nederland zeer bekend Indonesisch dichter en politicus, Raden Mas Noto Soeroto en Jo Meijer. Hij had een jongere zus: Dewatya en een broer Harindro (Wikipedia).  Rawi richtte tijdens de oorlog met vrienden een verzetsgroep op. Die werd al vroeg opgerold. Rawi belandde in het beruchte Oranjehotel.

“De beschuldigde Noto Soeroto is een vriend van de beschuldigde Eenhoorn, die ook de deknaam Makke heeft (…). Eenhoorn vroeg de beschuldigde Noto Soeroto of hij ertoe bereid zou zijn om mee te werken als tussenpersoon voor de ontvangst van brieven en berichten. De beschuldigde Noto Soeroto zegde zijn medewerking toe. Vervolgens werd de beschuldigde in de volgende periode enige schetsen, tekeningen en berichten toegezonden, in totaal ongeveer zes of zeven keer, gedeeltelijk via de post, en tekeningen gedeeltelijk via een zekere Bakker. Berichten en schetsen over militaire stellingen in Scheveningen, Den Haag. Ook berichten over de productie van belangrijke zaken voor de strijdkrachten in Duitsland. De beschuldigde gaf (…) deze door aan Eenhoorn”.

Een huwelijk in het Oranjehotel - het verhaal van Rawi Noto Soeroto

Rechtenstudent Rawindro (Rawi) Noto Soeroto (1918-1945) wordt in juli 1941 door de Duitse politie gearresteerd. Hij is betrokken bij de spionage verzetsgroep ‘Eenhoorn’ en wordt in het Oranjehotel opgesloten.

In de Scheveningse gevangenis maakt Rawi iets bijzonders mee: hij mag met zijn zwangere verloofde Thea Eland (1919-2011) trouwen. Op 26 oktober 1941 trouwen Rawi en Thea in het kantoor van Leiter Hans Joch. Ook zijn moeder en broertje zijn erbij. Van deze dag is een foto bewaard gebleven.

Na het Oranjehotel komt Rawi in verschillende tuchthuizen in Duitsland terecht. In 1945 wordt hij in Lüttringhausen bevrijd. In dit tuchthuis heeft Rawi TBC opgelopen. 

_________________________________________

Gesproken met zijn dochter Trisnati Noto Soeroto in april 2022

Rawindro (Rawi) was door een rechter veroordeeld tot de doodstraf. In hoger beroep is het omgezet in levenslang. Rawi mocht met 2 zwaar bewapende soldaten nog zijn vrouw en dochter in het ziekenhuis bezoeken. Daarna moest hij zijn straf uitzitten in een strafgevangenis bij Frankfurt. 

Hij werd daar in 1944 bevrijd door de Amerikanen en is in Roermond door de nonnen verzorgd. Hij had een ernstige vorm van TBC opgelopen.

Toen Nederland helemaal bevrijd werd is hij in Laren opgenomen in Julianaoord met TBC.

Zijn vrouw Thea heeft in de oorlog in Amsterdam gewoond. Zij heeft toen bij Juliananoord rondgefietst en zag een leegstaand huisje aan de Noolscheweg.

Na bemiddeling van burgemeester Van Nispen mocht zij daar in met haar dochter (Het huis werd gevorderd). Het was een rietgedekte villa, 100 meter van de weg. Het was een primitief zomerhuis. Een pomp binnen en een pomp buiten. En poepdozen. Er stonden ook potkachels en er was een grote woonkeuken. Het was een rechthoekig huis, het staat er nog. Het had ook een bediende-kwartier en een grote kelder.

Het was van een familie met een oosterse tapijtenhandel (Con & Verdonk). Ze kregen direct inwoning ivm de woning schaarste. Het begon met 3 zeer bejaarde niet Joodse zusters. 2 zijn overleden en de laatste is naar een bejaardenhuis gegaan. Later kwam er een familie Van der Veer wonen.

Na enige maanden kwam Rawi naar huis. Hij was ongeneeslijk ziek en mocht thuis sterven. TBC zat in zijn been en als die op tijd was afgezet had hij prima verder kunnen leven. Na zijn overlijden is zijn vrouw in totaal nog 4 keer hertrouwd.

Trisnati bleef tot haar 21-ste jaar in Laren wonen en ging naar school op de Montessorischool in Laren.

Moeder Thea Eland en Trasnati in de oorlog

Haar moeder was echtgenote van een verzetsstrijder en moest de kost gaan verdienen. En dat was een moeilijke situatie.

Zij kreeg een baan in het Koninklijk Instituut voor de Tropen (Nu Tropenmuseum). Als binnenhuisarchitecte kon ze daar werken. Gedurende die periode werd Trasnati door de weeks ondergebracht in een kindertehuis in Bussum. In het weekend werd ze door moeder opgehaald en ging ze weer naar Amsterdam

Maar het Tropenmuseum werd gesloten door de Duitsers en ze verhuisden naar de Lijnbaansgracht in Amsterdam en kregen daar een etage via het verzet. Het was verbazingwekkend dat ze dat kon betalen, maar er woonden daar meer mensen van het Tropenmuseum. (Het museum was een haard van verzet).

Vermoedelijk werden ze door het verzet onderhouden. Ze werkte niet en ook Trasnati kon thuis blijven.

Het verzet vroeg of er iemand bij hun kon onderduiken. Dat was een jongeman die na een aantal maanden plotseling is vertrokken. Toen werd en weer gevraagd of er iemand kon onderduiken en kwam er een zwangere joodse vrouw, die ook vroedvrouw was. Er kon geen arts gewaarschuwd worden en de bevalling hebben ze zelf met zijn tweeën gedaan.  Het kind was een kind van een ondergedoken Rijksduitser.

Met een neef van deze joodse onderduikvrouw is Thea voor de 2e keer getrouwd.

______________________________________

Maker van het naambordje: Chris Bogaers en Karen van den Berg

Johannes van Uden woonde in Laren op de Oude Kerkweg. Hij was onderwijzer op de Montessorischool in Bussum. Hij was communist en is opgenomen in het archief van de CPN.

Hij heeft zich in de jaren 1936-1937 ingezet voor hulp aan Spanje ivm de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) en kwam hierbij in conflict met Burgemeester Van Nispen die als enige burgemeester in Nederland een film over de Spaanse Burgeroorlog verbood.

Toen Johannes gearresteerd zou worden was hij niet thuis. Volgens zijn vrouw was hij in Baarn. Inspecteur Boog heeft de Baarnse politie gevraagd Van Uden te arresteren op 12 juli 1941.

Op 1 augustus 1942 is hij via Konzentrationslager (KZ) Neuengamme overgebracht naar Konzentrationslager Dachau.  Waar hij op 26 augustus 1942 overleed. De doodsoorzaak was ‘bauchwassersucht oedeme’, wat zoveel betekent als vochtoedeem in beide benen en buik. Als gevolg hiervan is hij gestorven aan hartfalen door uitputting en ontberingen.

Maker van het naambordje: Els Bus

Wilhelmus werd op 1 juli 1925 voorgoed vrijgesteld voor militaire dienst in verband met Broederdienst. Hij was gemeenteraadslid voor “Larensch Volksbelang” en lid van de CPN. Hij werd per 16 juni 1939 als gemeenteraadslid gekozen. Opvallend is dat Van der Veer in het verslag in de BEL van 2-5-1941 nog wordt genoemd, maar in het verslag op 1-7-1941 van de gemeenteraadsvergadering niet meer wordt genoemd. Hij is op 12-7-1941 gearresteerd. (Per 1-9-1941 worden de oude gemeenteraden in Nederland opgeheven).

Van der Veer maakte zich binnen het gemeentebestuur bv sterk voor een Badhuis in Laren (arbeiderswoningen hadden toen nog geen badgelegenheid) en hogere salarissen voor gemeentepersoneel.

Wilhelmus van der Veer heeft gevangen gezeten in Konzentrationslager (KZ) Neuengamme. Toen de bevrijders de kampen naderden werden deze ontruimd. Uiteindelijk werden de gevangenen op een schip geplaatst (Cap Arcona) samen met een groot aantal SS’ers. Dit schip werd door de geallieerden getorpedeerd. Hierbij is Van der Veer omgekomen.

__________________________________________________

Tragisch: Willem van der Veer had zelf 2 schilderijen geschilderd, waaronder zijn zelfportret en die heeft hij op zijn laatste verjaardag thuis, dus de dag voor hij 's-nachts werd opgepakt aan zijn vrouw gegeven met de woorden: mocht er iets gebeuren dan heb je in ieder geval mijn kop nog. Niet wetende dat het zo snel zou zijn. 

De ramp met de Cap Arcona | Stichting Vriendenkring Neuengamme

https://www.vriendenkringneuengamme.nl/neuengamme/de-ramp-met-de-cap-arcona/

Maker van het naambordje: Hans van Deuren

Het echtpaar Bartels woonden op de Bijenstand. Zij voerden als een van de eersten verzetsdaden tegen de bezetters. 

Johan Bartels, diepgeworteld in het Larense verenigingsleven, is als oud-officier al vlak na de Duitse inval in mei 1940 betrokken bij een van de eerste grote verzetsgroepen in Nederland. Na zijn arrestatie in 1941 verdwijnt hij als ’Nacht und Nebel’-gevangene naar de Duitse concentratiekampen Buchenwald, Natzweiler en Dachau. De 54-jarige Johan Bartels sterft dan op 24 april 1945 in concentratiekamp Dachau, waar het Amerikaanse leger op 29 april binnenrijdt. Zijn stoffelijke resten zijn in een massagraf teruggevonden. Hij is in 1959 herbegraven op het nationaal ereveld in Loenen.

Annie Bartels-Striethorst ging door met het verzet en werd op 16 februari 1944 samen met haar onderduikers het echtpaar Kurt en Ella Schöndorff, Edgar Weinberg en het echtpaar Walter en Sophia Kattenburg op 16 februari 1944 op de Bijenstand gearresteerd. Ella Schöndorff-Meijer, wist te ontsnappen.

Maker van het naambordje: Hans van Deuren